Dla Mieszkańców

NA SKRÓTY

ABC o azbeście

Informacja o szkodliwym działaniu azbestu

Azbest jest zaliczany do dziesięciu najgroźniejszych substancji zanieczyszczających na ziemi. W związku z tym azbest znajduje się w wykazie opracowanym przez Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej jako niebezpieczna substancja chemiczna o udowodnionym działaniu rakotwórczym dla człowieka. Badania naukowe udowodniły, że azbest stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia w następstwie długotrwałego narażania dróg oddechowych na wdychanie jego włókien.
Ekspozycja na pył azbestu stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia ludzi. Ze względu na swoje właściwości i praktycznie niezniszczalność azbest wprowadzany do środowiska otaczającego człowieka utrzymuje się w nim przez czas nieokreślony. Włókna azbestu przedostają się do powietrza atmosferycznego w wyniku korozji materiałów, jak i działalności człowieka.

Chorobotwórcze działanie azbestu jest wynikiem wdychania włókien zawieszonych w powietrzu. Działanie chorobotwórcze wykazują włókna azbestu niewidoczne dla oka, o średnicy < 3 µm i długości > 5µm. Są to tzw. włókna respirabilne, tzn. występujące w trwałej postaci w powietrzu i mogące przedostawać się z wdychanym powietrzem do pęcherzyków płucnych.

Biologiczna agresywność pyłu azbestu jest związana ze stopniem penetracji i ilością włókien w dolnej części układu oddechowego. Dane literaturowe wskazują, że do najważniejszych cech determinujących zdolność włókien do wywołania nowotworów należą ich fizyczne wymiary, a więc średnica poniżej 3 µm oraz długość powyżej 5 µm. Mimo istnienia normatywów higienicznych dla stężenia włókien azbestu w powietrzu nie można określić dawki progowej pyłu dla działania rakotwórczego azbestu.

Narażenie zawodowe na pył azbestowy może być przyczyną następujących chorób układu oddechowego:

1. pylicy azbestowej – zwłóknienia tkanki płucnej występującej u osób zawodowo narażonych na pył azbestowy;

  1. raka płuc – jest to najpowszechniejszy nowotwór złośliwy, którego przyczyną jest międzybłoniak opłucnej lub otrzewnej – badania wskazują, iż nowotwory te pojawiają się po upływie 30 – 40 lat od pierwszego kontaktu z azbestem.

Szacuje się, że na świecie rocznie na choroby azbestozależne umiera 100 tys. osób. Pył azbestu ze względu na właściwości pylicotwórcze i rakotwórcze uważany jest za jeden z pyłów stwarzających największe zagrożenie dla zdrowia ludzkiego. Pomimo niestosowania już od dłuższego czasu w Polsce azbestu do produkcji różnych wyrobów, liczba zawodowych chorób azbestozależnych systematycznie wzrasta, co jest związane ze specyfiką biologicznego działania azbestu. Jak już wcześniej wspomniano – chorobotwórcze działanie azbestu powstaje w wyniku wdychania włókien zawieszonych w powietrzu. Dopóki włókna nie są uwalniane do powietrza i nie występuje ich wdychanie, wyroby z azbestem nie stanowią zagrożenia dla zdrowia.

Głównym źródłem skażenia środowiska pyłem azbestowym są uszkodzone powierzchnie płyt na dachach i elewacjach budynków oraz dzikie wysypiska odpadów azbestowych. Zachorować mogą nie tylko osoby, które miały kontakt z azbestem, ze względu na charakter wykonywanej pracy, ale i te, które narażone są na długotrwałe wdychanie włókien azbestowych o małym stężeniu lub na krótkotrwałe przebywanie w miejscu o ich bardzo wysokim stężeniu. Oznacza to, że wykonując wielokrotnie drobne naprawy w materiale zawierającym azbest, czy też mieszkając w okolicy, gdzie w pobliżu znajduje się nielegalne składowisko wyrobów zawierających azbest, jest się narażonym w dużym stopniu na zachorowanie. Naturalne źródła emisji włókien azbestowych w praktyce mają mniejsze znaczenie niż źródła związane z działalnością człowieka. Obecnie po zaprzestaniu produkcji wyrobów zawierających azbest tymi źródłami są:

  1. niewłaściwie składowane odpady azbestowe, w tym tzw. dzikie wysypiska, szczególnie w lasach i odkrytych wyrobiskach użytkowanie wyrobów azbestowych, co w konsekwencji prowadzi do zanieczyszczenia powietrza pyłem azbestowym w wyniku korozji i mechanicznych uszkodzeń płyt azbestowo – cementowych, ścierania tarcz sprzęgłowych,
    2. niewłaściwe usuwanie z dachów i elewacji wyrobów zawierających azbest,
    3. urządzenia grzewcze, wentylacyjne, klimatyzacyjne i izolacje zawierające azbest. Są to źródła występujące wewnątrz pomieszczeń.

Założenia Programu Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032 są tożsame z przyjętym przez Radę Ministrów 14 maja 2002 r. programem usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest stosowanych na terytorium Polski:

  1. usunięcie i unieszkodliwienie wyrobów zawierających azbest,
  2. minimalizacja negatywnych skutków zdrowotnych spowodowanych obecnością azbestu na terytorium kraju,
  3. likwidacja szkodliwego oddziaływania azbestu na środowisko.
Skip to content